Νευροπαθητικός πόνος

Ο έρπης ζωστήρ, κοινώς γνωστός ως έρπητας ζωστήρας, είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού της ανεμευλογιάς-ζωστήρα (Varicella zoster virus- VZV). Αυτός είναι ο ίδιος ιός που ευθύνεται για την ανεμοβλογιά. Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία του έρπητα ζωστήρα είναι ζωτικής σημασίας καθώς μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Η αναγνώριση των συμπτωμάτων του και η αναζήτηση έγκαιρης ιατρικής παρέμβασης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αντιμετώπισή του.

Ο έρπητας ζωστήρας εκδηλώνεται με μια σειρά συμπτωμάτων που μπορεί να είναι επώδυνα και ενοχλητικά. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν το εξάνθημα (μπορεί να εμφανιστεί μετά την εμφάνιση του πόνου), φουσκάλες γεμάτες με υγρό που σπάνε, ανοίγουν και σχηματίζουν κρούστα, πόνο και δυσφορία στην περιοχή του εξανθήματος, κάψιμο ή μυρμήγκιασμα, κνησμό, ευαισθησία στο άγγιγμα (πολλές φορές αδυναμία να φορέσει ο ασθενής ρούχα που ακουμπούνε). Σε κάποιες περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να εμφανίζει πυρετό, πονοκέφαλο, ευαισθησία στο φως και κόπωση. Συχνότερα εμφανίζεται στην περιοχή του θώρακα αλλά μπορεί να εμφανιστεί γύρω από το μάτι ή σε κάποιο άλλο νεύρο.

Η διάρκεια των συμπτωμάτων μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο και μπορεί να κυμαίνεται από μερικές ημέρες έως και μερικές εβδομάδες. Συγκεκριμένα, τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα μπορεί να διαρκέσουν μερικές ημέρες έως μία εβδομάδα για τις φυσαλίδες, οι οποίες θα στεγνώσουν και θα σχηματιστεί κρούστα, η οποία θα υποχωρήσει σε μερικές εβδομάδες. Η επούλωση σε κάποιους ασθενείς μπορεί να καθυστερήσει και να μείνει μελάγχρωση για αρκετές εβδομάδες.

Ο πόνος είναι συνήθως το πρώτο σύμπτωμα του έρπητα ζωστήρα και σε ένα ποσοστό των περιπτώσεων, υποχωρεί με την επούλωση του εξανθήματος. Για μερικούς ανθρώπους, ο πόνος μπορεί να είναι έντονος, ενώ άλλοι βιώνουν πόνο έρπητα ζωστήρα χωρίς να εμφανίσουν ποτέ το εξάνθημα. Το 15 – 20% των ατόμων με έρπητα ζωστήρα εμφανίζει μεθερπητική νευραλγία ενώ το ποσοστό αυτό ανεβαίνει περίπου στο 50% για άτομα ηλικίας πάνω από 70 ετών. Ο εμβολιασμός μπορεί να προλάβει την εμφάνιση του έρπητα ζωστήρα και κατά συνέπεια την εξέλιξη σε μεθερπητική νευραλγία.

Η έγκαιρη αντιμετώπιση από ειδικό μέσα σε 72 ώρες από την εμφάνιση του εξανθήματος είναι πολύ σημαντική καθώς περιορίζει τον πόνο, λειτουργεί προληπτικά ως προς τις ενδεχόμενες επιπλοκές και επιταχύνει την επούλωση των βλαβών. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιïκά σκευάσματα και αντιβιοτικά σε περίπτωση επιπλοκών. Η έγκαιρη αναγνώριση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη θεραπεία και δυνητικά να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών, μεταξύ των οποίων η εμφάνιση χρόνιου πόνου που θα μειώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Στο Athens Pain Therapy έχουμε μεγάλη εμπειρία αντιμετώπισης περιστατικών πόνου με έρπητα ζωστήρα τόσο σε οξεία, όσο και σε χρόνια φάση, προσφέροντας ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας. 

Πηγές:

1. Medscape, https://emedicine.medscape.com/article/1132465-overview 
2. Stankus SJ, Dlugopolski M, Packer D. Management of herpes zoster (shingles) and postherpetic neuralgia. Am Fam Physician. 2000 Apr 15;61(8):2437-44, 2447-8. PMID: 10794584.
3. Centers for Disease Control and Prevention: https://www.cdc.gov/shingles/index.html

• Περιφερική νευροπάθεια

Η περιφερική νευροπάθεια αναφέρεται σε μια βλάβη του περιφερικού νευρικού συστήματος (ένα σύνθετο δίκτυο νεύρων που συνδέουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό με τους μυς, το δέρμα και τα εσωτερικά όργανα). Μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικές καταστάσεις, επίκτητες ή, πιο σπάνια, κληρονομικές. 

Τα πιο συχνά αίτια είναι: 

• ο διαβήτης (διαβητική νευροπάθεια)
• οι αγγειακές και αιματολογικές διαταραχές,
• τα συστημικά αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο Λύκος, το Σύνδρομο Sjögren και η ρευματοειδής αρθρίτιδα
• οι ορμονικές διαταραχές
• οι διαταραχές στο ήπαρ ή τους νεφρούς
• η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 ή η περίσσεια βιταμίνης Β6
• λοιμώξεις όπως ο ιός του Νείλου, του HIV ή η Νόσος του Lyme
• διάφοροι τύποι καρκίνου ή καλοήθων όγκων
• χημειοθεραπευτικά φαρμακα (όπως τα αλκαλοειδή της Vinca (βινκριστίνη), οι πλατίνες (σισπλατίνη, οξαλιπλατίνη) και οι ταξάνες (δοσεταξέλη και πακλιταξέλη)
• οι τραυματισμοί 
• το αλκοόλ και οι τοξίνες

Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί να είναι ιδιοπαθής (επίκτητη νευροπάθεια άγνωστης αιτιολογίας) ή κληρονομική. Στην τελευταία κατηγορία ανήκει η νόσος Charcot-Marie-Tooth (CMT), η Dejerine-Sottas Disease (DS) και η αταξία Friedreich’s -Friedreich’s Ataxia (FA) 

Περισσότεροι από 20 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι έχουν κάποια μορφή περιφερικής νευροπάθειας, αλλά ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερος, καθώς δεν ελέγχονται όλοι οι άνθρωποι με συμπτώματα νευροπάθειας για τη νόσο και οι εξετάσεις επί του παρόντος δεν αναζητούν όλες τις μορφές νευροπάθειας. 

Οι ασθενείς που πάσχουν από περιφερική νευροπάθεια αναφέρουν συνήθως 

αλλαγή της φυσιολογικής αισθητικότητας των άκρων τους, η οποία μπορεί να είναι:

• δυσαισθησία (δυσάρεστη ή παθολογική αίσθηση με ή χωρίς ερέθισμα),
• παραισθησία (παθολογική αίσθηση χωρίς την ύπαρξη ερεθίσματος), ή
• υπαισθησία (μειωμένη δερματική αισθητικότητα)
• αίσθημα βάρους, καψίματος, μουδιάσματος (αιμωδίες) ή νυγμών

Επιπλέον πολλοί ασθενείς αναφέρουν πόνο. Συχνό είναι να έχουν αυξημένη ευαισθησία σε επώδυνο ερέθισμα (υπεραλγησία), αυξημένη ευαισθησία σε ήπιο ερέθισμα (υπεραισθησία), αντίληψη ενός μη επώδυνου ερεθίσματος ως επώδυνο (αλλοδυνία) καθώς και όλα τα ανωτέρω μαζί (υπερπάθεια – παρουσία υπεραλγησίας, υπεραισθησίας και αλλοδυνίας). Ο πόνος μπορεί να είναι ήπιος ή πιο σοβαρός, μπορεί να γίνει οξύς (απότομος) ή καυστικός (σαν μια αίσθηση καψίματος) ή να δημιουργεί ένα αίσθημα ηλεκτρισμού. 

Σε προχωρημένα στάδια οι ασθενείς παρουσιάζουν ελάττωση ή απώλεια αισθητικότητας και μυϊκή αδυναμία, δυσκολία στην ισορροπία, το περπάτημα και το συντονισμό κινήσεων. Αν επηρεαστεί το αυτόνομο νευρικό σύστημα (το τμήμα του νευρικού συστήματος το οποίο ρυθμίζει τις σπλαχνικές λειτουργίες) τότε εμφανίζεται δυσκοιλιότητα και τυμπανισμός (διάταση της κοιλιάς με παρουσία μεγάλης ποσότητας αέρα στο έντερο), ορθοστατική υπόταση (αίσθημα ζάλης που μπορεί να συνοδεύεται ακόμα και από πτώση στο έδαφος όταν σηκώνεται ο ασθενής γρήγορα σε όρθια θέση) ή σεξουαλική δυσλειτουργία.

Η διάγνωση της περιφερικής νευροπάθειας είναι συχνά δύσκολη λόγω της ποικιλίας των συμπτωμάτων. Σημαντική είναι η λήψη αναλυτικού ιατρικού ιστορικού σχετικά με τα συμπτώματα, τις συνθήκες εργασίας, τη χρήση αλκοόλ και τον τρόπο ζωής, την έκθεση σε μολυσματικές ασθένειες, τη συνύπαρξη άλλων ασθενειών όπως π.χ. ο διαβήτης, και το οικογενειακό ιστορικό νευρολογικών προβλημάτων.

Σημαντικό ρόλο στη διάγνωση έχουν οι αιματολογικές εξετάσεις για ανίχνευση: διαβήτη, λοιμώξεων, διαταραχές βιταμίνης Β, διαταραχές ήπατος και νεφρών, διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως η αξονική (CT) και η μαγνητική τομογραφία (MRI) για εύρεση όγκων, συμπιεσμένων ριζών, νεύρων, κήλες μεσοσπονδυλίου δίσκου, σπονδυλικές στενώσεις, αγγειακές ή οστικές ανωμαλίες και το ηλεκτρομυογράφημα (EMG) (καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας στους μυς για την ανίχνευση βλάβης των νεύρων). Σε ιδιάιτερες περιπτώσεις μπορει να απαιτείται μαγνητικό νευρογράφημα (MR νευρογραφημα- ειδική τεχνική μαγνητικής τομογραφίας με την οποία απεικονίζονται τα περιφερικά νεύρα σε μαγνητικό τομογράφο υψηλής ισχύος, 3 Τesla, με σκοπό την πολύ υψηλής ευκρίνειας απεικόνιση με λεπτομερή ανάλυση)

Στο Athens Pain Therapy έχουμε μεγάλη εμπειρία στη διάγνωση και την αντιμετώπιση περιστατικών με περιφερική νευροπάθεια, προσφέροντας ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας βασισμένο στο βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο. Η προσέγγιση ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή από του στόματος. Σε περίπτωση αποτυχίας, συστήνεται τοποθέτηση διαδερμικού επιθέματος καψαϊκίνης 8% ή/και ενδοφλέβιο διάλυμα λιδοκαΐνης ή παρεμβατικές τεχνικές, δηλαδή αποκλεισμοί νεύρων και νευροδιέγερση (κεντρική διέγερση νωτιαίου μυελού).

Πηγές:

1. 1. Peripheral Neuropathy, Mayo Clinic, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/peripheral-neuropathy/symptoms-causes/syc-20352061#:~:text=The%20peripheral%20nerves%20also%20send,causes%20of%20neuropathy%20is%20diabetes.
   2. Inherited Peripheral Neuropathy, John Hopkins Medicine, https://www.hopkinsmedicine.org/neurology-neurosurgery/specialty-areas/muscular-dystrophy/peripheral-neuropathies-inherited#:~:text=Disorders%20of%20peripheral%20nerves%20are,Sottas%20Disease%20and%20Friedreich’s%20Ataxia. 
   3. The Foundation for Peripheral Neuropathy, https://www.foundationforpn.org/treatments/

• Chemotherapy-induced Peripheral Neuropathy Guidelines, Medscape, https://emedicine.medscape.com/article/2500023-overview 

1. Liampas A, Rekatsina M, Vadalouca A, Paladini A, Varrassi G, Zis P. Pharmacological Management of Painful Peripheral Neuropathies: A Systematic Review. Pain Ther. 2021 Jun;10(1):55-68. doi: 10.1007/s40122-020-00210-3. Epub 2020 Nov 3. PMID: 33145709; PMCID: PMC8119529.
2. Liampas A, Rekatsina M, Vadalouca A, Paladini A, Varrassi G, Zis P. Non-Pharmacological Management of Painful Peripheral Neuropathies: A Systematic Review. Adv Ther. 2020 Oct;37(10):4096-4106. doi: 10.1007/s12325-020-01462-3. Epub 2020 Aug 18. PMID: 32809209.
3. Varrassi G, Tamburin S, Zis P, Guardamagna VA, Paladini A, Rekatsina M. What’s New in Neuropathy? Cureus. 2023 Sep 9;15(9):e44952. doi: 10.7759/cureus.44952. PMID: 37818524; PMCID: PMC10561699.

• Διαβητική νευροπάθεια

Η περιφερική διαβητική νευροπάθεια αποτελεί τον συχνότερο τύπο νευροπάθειας στον Δυτικό Κόσμο. Αποτελεί μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη, και μπορεί να εμφανιστεί μέχρι και σε ποσοστό 50% των διαβητικών ασθενών. Είναι προοδευτική και χρόνια, συνήθως πρόκειται για συμμετρική περιφερική πολυνευροπάθεια ενώ σπανιότερα εκδηλώνεται ως εστιακή νευροπάθεια.. Παρατηρείται συχνότερα σε μεγάλες ηλικίες, ενώ η εμφάνιση της συνδέεται άμεσα με την βαρύτητα και την διάρκεια του σακχαρώδους διαβήτη.

Τα αίτια της περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας είναι πολυπαραγοντικά. Οφείλεται σε απομυελίνωση και αξονική εκφύλιση των νευρικών ινών (small nerve fibers), είτε λόγω άμεσης βλάβης εξαιτίας συσσώρευσης γλυκοζυλιωμένων προϊόντων – σορβιτόλης, είτε λόγω μικροαγγειοπάθειας των αγγείων που τις τροφοδοτούν. Παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας είναι ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης, η κακή υγιεινή των άκρων, η μη ισορροπημένη διατροφή, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, το αυξημένο σωματικό βάρος, η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία.

Ο ένας στους τέσσερις ασθενείς με περιφερική διαβητική νευροπάθεια εμφανίζει πόνο, ο οποίος είναι μέτριος έως σοβαρός στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών  και εντοπίζεται συνήθως συμμετρικά στα κάτω άκρα και στα πέλματα, ενώ σπανιότερα εντοπίζεται στα άνω άκρα. Ο πόνος είναι καυστικός, εντείνεται το βράδυ και συνοδεύεται από αιμωδίες και αίσθημα τσιμπήματος από βελόνες. Ο πόνος δύναται να συνυπάρχει με αυξημένη αισθητικότητα (υπεραισθησία) ή μειωμένη αισθητικότητα τύπου γάντι-κάλτσας (υπαισθησία), με αλλοδυνία, παραισθησία, ενώ συχνά γίνεται παροξυσμικός κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Εκτός της συμμετρικής αισθητικής αξονικής πολυνευροπάθειας (ή αλλιώς διαβητικής πολυνευροπάθειας), οι ασθενείς μπορεί να πάσχουν από αυτόνομη νευροπάθεια, με εκδηλώσεις από το αυτόνομο νευρικό σύστημα (διαταραχές εφίδρωσης, υπέρταση, δυσεντερικά ενοχλήματα κ.α), από εγγύ νευροπάθεια, με χαρακτηριστική μυϊκή αδυναμία των τετρακέφαλων μυών, από εστιακή νευροπάθεια (κρανιακή νευροπάθεια ή σύνδρομα παγίδευσης), από διαβητική ριζοπάθεια του κορμού με πόνο στο κατώτερο θωρακικό και κοιλιακό τοίχωμα και κατανομή ‘σαν ζώνη’. Τέλος η ταχέως αναστρέψιμη υπεργλυκαιμική νευροπάθεια παρατηρείται σε μη ελεγχόμενο διαβήτη και τα συμπτώματα αφορούν κυρίως την αισθητικότητα, ενώ είναι αναστρέψιμα με την επίτευξη ευγλυκαιμίας.

Η διάγνωση γίνεται με βάση το ιστορικό, την κλινική εικόνα και τα εργαστηριακά ευρήματα. Καίριο ρόλο παίζει και η νευρολογική εξέταση, η οποία αναδεικνύει την ύπαρξη διαταραχών αισθητικότητας, κινητικότητας και αντανακλαστικών. Επικουρικά οι εξετάσεις αγωγιμότητας, το ηλεκτρομυογράφημα, η βιοψία νεύρου και δέρματος θα μπορούσαν να συμπληρώσουν το διαγνωστικό έλεγχο.

Στο Athens Pain Therapy έχουμε μεγάλη εμπειρία στη διάγνωση και την αντιμετώπιση περιστατικών με διαβητική νευροπάθεια τόσο σε οξεία, όσο και σε χρόνια φάση, προσφέροντας ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας βασισμένο στο βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο. Μετά τη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, τη διόρθωση άλλων μεταβολικών διαταραχών, την τροποποίηση του τρόπου ζωής, η προσέγγιση ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή από του στόματος. Σε περίπτωση αποτυχίας, συστήνεται τοποθέτηση διαδερμικού επιθέματος καψαϊκίνης 8% ή/και ενδοφλέβιο διάλυμα λιδοκαΐνης ή παρεμβατικές τεχνικές, δηλαδή αποκλεισμοί νεύρων και νευροδιέγερση (κεντρική διέγερση νωτιαίου μυελού).

Πηγές:

1. Bodman MA, Varacallo M. Peripheral Diabetic Neuropathy. [UNPated 2023 Sep 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK442009/
2. Zhou PB, Bao M. Clinical Effect Analysis of Spinal Cord Electrical Stimulator Implantation for Diabetic Foot. Neuromodulation. 2023;26(1):246-251. doi:10.1111/ner.13502
3. Chen, J., Frizzi, K., Zardouz, S., Province-Azalde, R., Furnish, T., Wallace, M., … & Calcutt, N. (2023). High-frequency spinal cord stimulation (10 kHz) alters sensory function and nerve fiber density in painful diabetic neuropathy: a pilot prospective open-label study. Pain Medicine, 24(Supplement_2), S33-S40.

• Σκλήρυνση κατά Πλάκας 

Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια αυτοάνοση φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει μυελινωμένους άξονες στο κεντρικό νευρικό σύστημα, καταστρέφοντας τη μυελίνη και το νευρικό άξονα σε ποικίλους βαθμούς. Προκαλεί σημαντική σωματική αναπηρία σε περισσότερο από το 30% των ασθενών. Το χαρακτηριστικό της ΣΚΠ είναι τα συμπτωματικά επεισόδια που συμβαίνουν με διαφορά μηνών ή ετών και επηρεάζουν διαφορετικά σημεία του σώματος.

Σε ήπιες περιπτώσεις σκλήρυνσης κατά πλάκας, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν θολή όραση, καθώς και μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα άκρα. Οι πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν παράλυση, απώλεια όρασης και προβλήματα κινητικότητας. Έως και το 63% των ασθενών με ΣΚΠ εμφανίζει πόνο σε κάποια φάση της ασθένειάς του. 

Συχνότερα αναφέρονται οι κεφαλαλγίες, ιδιαίτερα οι ημικρανίες, (προσβάλουν έως και το 43% των ασθενών), ο πόνος στη μέση (20%), οι επώδυνοι μυϊκοί σπασμοί (15%), το σημείο Lhermitte (16%) (χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση αίσθησης ηλεκτρικού ρεύματος κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης όταν η κεφαλή κάνει καμπτικές κινήσεις και τυπικά διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα- είναι ενδεικτικό απομυελινωτικών εστιών στην αυχενική μοίρα του νωτιαίου μυελού), η νευραλγία τριδύμου (2- 6% των ασθενών). Οι ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας ήταν πιο πιθανό να έχουν μέτριο έως έντονο πόνο, να χρησιμοποιούν αναλγητικά και να περιγράφουν παρεμβολές στις καθημερινές δραστηριότητες, ενώ ο πόνος συσχετίζεται με μέτρα έως κακής ποιότητας ζωής.

Άλλα συμπτώματα της ΣΚΠ είναι:

• σπαστικότητα και μυϊκές κράμπες
• αισθητηριακή απώλεια (δηλαδή, παραισθησία)
• αυτόνομη δυσλειτουργία, όπως δυσλειτουργία ουροδόχου κύστης, εντέρου ή/και σεξουαλικής λειτουργίας
• παρεγκεφαλιδικά συμπτώματα, όπως τριάδα δυσαρθρίας Charcot
• νυσταγμός και τρόμος 
• οπτική νευρίτιδα
• ακανόνιστες συσπάσεις των μυών του προσώπου
• διπλωπίας στο πλάγιο βλέμμα (33% των ασθενών)
• δυσανεξία στη θερμότητα
• κόπωση (70% των περιπτώσεων) 
• ζάλη
• υποκειμενικές γνωστικές δυσκολίες: διαταραχές εύρους προσοχής, συγκέντρωσης, μνήμης και κρίσης
• κατάθλιψη
• διπολική διαταραχή 
• οξεία εγκάρσια μυελίτιδα (εστιακή αδυναμία, αισθητικά συμπτώματα όπως μούδιασμα, βελονιές, κάψιμο, πόνος, διαταραχή της λειτουργίας των σφιγκτήρων)

Στο Athens Pain Therapy έχουμε μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση περιστατικών με σκλήρυνση κατά πλάκας προσφέροντας ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας. Η προσέγγιση ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή και επεκτείνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς σε κεντρικούς και περιφερικούς αποκλεισμούς, ραδιοσυχνότητες και νευροτροποποίηση (κεντρική ή περιφερική νευροδιέγερση). 

Πηγές:

1. Medscape, https://emedicine.medscape.com/article/1146199-overview 
2. Foley P et al. Prevalence and natural history of pain in adults with multiple sclerosis: systematic review and meta-analysis. Pain 2013;154:632-642.
3. Gutrecht JA, Zamani AA, Salgado ED. Anatomic-Radiologic Basis of Lhermitte’s Sign in Multiple Sclerosis Arch Neurol 1993;50:849-851.
4. Hooge JP. Trigeminal neuralgia in MS. Neurology 1995:45.1294-6.
5. Reference:Ostenberg A. Central pain in MS : prevalence and clinical characteristics. Eur J Pain 2005:9;531-42.

• Νευραλγία Τριδύμου 

H νευραλγία τριδύμου είναι ένα σύνδρομο χρόνιου νευροπαθητικού πόνου του προσώπου και οφείλεται σε προσβολή του τριδύμου νεύρου. Το τρίδυμο νεύρο είναι το πέμπτο κρανιακό νεύρο και είναι μεικτό νεύρο, δηλαδή νευρώνει αισθητικά το μεγαλύτερο μέρος του προσώπου αλλά παρέχει και κινητική νεύρωση στους μασητήρες. Χωρίζεται σε τρεις κλάδους, τον οφθαλμικό, τον άνω γναθιαίο και τον κάτω γναθιαίο, οι οποίοι κατανέμονται στην περιοχή του προσώπου. Η συμπίεση του τρίδυμου νεύρου προκαλεί απομυελίνωση αυτού και έκλυση έκτοπων ώσεων. Δευτεροπαθώς, η νευραλγία τριδύμου μπορεί να οφείλεται στην απομυελίνωση του τριδύμου λόγω σκλήρυνσης κατά πλάκας ή στη συμπίεση του νεύρου από όγκο.

Η συχνότητα εμφάνισης του συνδρόμου είναι περίπου 10/100.000 ασθενείς ενώ προσβάλλει κυρίως άτομα ηλικίας 50-70 ετών, και συχνότερα γυναίκες (60%). 

Η πιθανότερη αιτία θεωρείται η συμπίεση του τριδύμου νεύρου από κάποιο μείζον αγγείο με το οποίο βρίσκεται σε γειτνίαση. Συνήθως πρόκειται για την άνω παρεγκεφαλιδική αρτηρία, αλλά ορισμένες φορές εμπλέκονται στην παθογένεση του συνδρόμου η οπίσθια άνω και κάτω παρεγκεφαλιδική καθώς και η σπονδυλική αρτηρία.

Ο πόνος της νευραλγίας τριδύμου είναι έντονος, διαξιφιστικός και περιγράφεται σαν ηλεκτρικό ρεύμα ή μαχαιριά και διαρκεί δευτερόλεπτα και μπορεί να επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέσα στη μέρα. Η έναρξη και η αποδρομή του πόνου είναι απότομες και ξαφνικές. Εκλύεται από κινήσεις της γνάθου αλλά μπορεί να εκλυθεί από μη αλγεινά ερεθίσματα όπως η μάσηση και η κατάποση, το βούρτσισμα των δοντιών, τον κρύο αέρα ή την κίνηση των μυών του προσώπου. Ο πόνος είναι συνήθως ετερόπλευρος στην περιοχή κατανομής των κλάδων του τριδύμου που πάσχουν, αν και σε ένα ποσοστό 3% των ασθενών είναι αμφοτερόπλευρος. Μεταξύ των επώδυνων επεισοδίων ο ασθενής είναι ελεύθερος έντονων συμπτωμάτων, ενώ ορισμένες φορές παραμένει ένας ηπιότερος, καυστικός πόνος μεταξύ των κρίσεων.

Με την πάροδο του χρόνου και χωρίς τη χορήγηση της κατάλληλης αγωγής οι επώδυνες κρίσεις γίνονται πιο έντονες και πιο συχνές.

Για τη διάγνωση απαιτείται μια ενδελεχής νευρολογική εξέταση ενώ επικουρικά η μαγνητική τομογραφία θα αποκλειστεί το ενδεχόμενο σκλήρυνσης κατά πλάκας ή δευτεροπαθούς πίεσης του τριδύμου από κάποιον όγκο. Ορισμένες φορές είναι χρήσιμη και η μαγνητική αγγειογραφία για να αναδειχθεί μία πιθανή αγγειακή πίεση του τριδύμου νεύρου.

Τα επίσημα κριτήρια της νευραλγίας τριδύμου, έτσι όπως ορίζονται στην International Classification of Headache Disorders είναι τα εξής:

Α) επαναλαμβανόμενος παροξυσμικός πόνος στο ήμισυ του προσώπου, στην κατανομή του τριδύμου νεύρου
Β) Ο πόνος έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Διάρκεια απο ελάχιστα δευτερόλεπτα μέχρι 2 λεπτά
• Ιδιαίτερα έντονος
• Οξύς, σαν ηλεκτρικό ρεύμα ή μαχαιριά

1. C) O πόνος εκλύεται από ερεθισμούς στην κατανομή του τριδύμου νεύρου

Εφαρμόζονται και παρεμβατικές τεχνικές μετά την αξιολόγηση του προβλήματος. Οι θεραπείες αυτές προτείνονται από το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόνου και εφαρμόζονται στο Ιατρείο Πόνου του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών σε περιστατικά νευραλγίας τριδύμου που δεν ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στη φαρμακευτική αγωγή.

Στο Athens Pain Therapy προσφέρουμε ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας, βασισμένο στο βιο-ψυχο-κοινωνικό μοντέλο. Η προσέγγιση ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή και επεκτείνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς σε νευρικούς αποκλεισμούς, αποκλεισμούς με ραδιοσυχνότητες και νευροτροποποίηση. 

Πηγές:

1. Medscape, https://emedicine.medscape.com/article/1145144-overview 
2. Wu FHW, Cheung CW, Leung YY. Neuronavigation-Guided Percutaneous Rhizotomies to Trigeminal Neuralgia: A Systematic Review. Clin J Pain. Published online January 9, 2024. doi:10.1097/AJP.0000000000001191

• Πόνος στη Νόσος του Parkinson

Ο πόνος απασχολεί περισσότερο από το 60-80% των ασθενών με νόσο Parkinson (NP) και συχνά υποδιαγιγνώσκεται. Πολλοί ασθενείς (5,5%) εμφανίζουν πόνο αρκετούς μήνες πριν τη διάγνωση, και πιθανολογείται ότι ο πόνος θα μπορούσε να είναι μια πολύ πρώιμη ένδειξη της νόσου. Χαρακτηριστικό είναι ότι παρά τον υψηλό επιπολασμό του πόνου στην ΝP, τα βιβλιογραφικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι το πολύ 50% των ασθενών με NP λαμβάνουν κάποιο είδος θεραπείας πόνου.

Η αιτιολογία του πόνου είναι πολύπλοκη και πολυπαραγοντική, ενώ ο χαρακτήρας ποικίλει. Ο πόνος μπορεί να σχετίζεται κυρίως με την νόσο, αλλά μπορεί να είναι και το αποτέλεσμα δευτερογενών ασθενειών, όπως αρθροπάθειας της σπονδυλικής στήλης ή των αρθρώσεων. Ωστόσο, ακόμη και ο πόνος που δε σχετίζεται με την ΝP συχνά ενισχύεται από κινητικά ή μη συμπτώματα αυτής, όπως η ακινησία ή η κατάθλιψη. 

Κοινά σύνδρομα πόνου στη ΝP είναι τα παρακάτω:

• Μυοσκελετικός πόνος 

Ο μυοσκελετικός πόνος είναι ο πιο συχνός πόνος μεταξύ των ασθενών με ΝP (βιώνεται έως και από το 75% των ατόμων). Σχετίζεται με δυσκαμψία και μειωμένη κίνηση των αρθρώσεων. Συνήθως αφορά τη μέση και τον αυχένα αλλά μπορεί να αφορά οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Πολλοί ασθενείς παρουσιάζουν επίσης μυϊκές κράμπες. Ο πόνος στις αρθρώσεις, ειδικά στους ώμους, είναι επίσης συχνός ενώ δεν είναι ασυνήθιστο οι ασθενείς να διαγνωστούν με προβλήματα του στροφικού πετάλου του ώμου (πχ παγωμένο ώμο)

• Δυστονικός πόνος 

Αυτό το είδος πόνου είναι συχνό στους ασθενείς με NP. Η δυστονία προκαλείται από ακούσιους μυϊκούς σπασμού. Οι μυϊκές αυτές συσπάσεις, που προσομοιάζουν ισχυρές κράμπες, μπορεί να προκαλέσουν σημαντικό πόνο στα δάκτυλα των ποδιών ή των χεριών, στις ποδοκνημικές αρθρώσεις (αστράγαλοι) ή στις πηχεοκαρπικές (καρποί). Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσουν σε ασυνήθιστες θέσεις των μερών που πάσχουν (πχ τα δάχτυλα μπορεί να διπλώσουν) κάτι που εμφανίζεται ως επώδυνη καυσαλγία (ή τσούξιμο) των ποδιών, των δακτύλων ή των χεριών. Έως και το 50% των ατόμων με NP το βιώνουν σε κάποιο στάδιο της νόσου. Η δυστονία του ποδιού είναι μια από τις πιο κοινές πηγές δυστονικού πόνου στην πρώιμη NP. Σοβαροί, επώδυνοι σπασμοί μπορεί επίσης να εμφανιστούν στους μύες του λαιμού ή του προσώπου. Η δυστονία μπορεί να εμφανιστεί αυθόρμητα ή μπορεί να προκληθεί από ορισμένες κινήσεις, και πιο συχνά εμφανίζεται νωρίς το πρωί. Μπορεί επίσης να σχετίζεται με αλλαγές στα αναλγητικά φάρμακα έναντι του νευροπαθητικού πόνου. 

• Ριζιτικός πόνος- Νευροπαθητικός πόνος 

Ο ριζιτικός ή νευροπαθητικός πόνος (5- 30% των ασθενών με ΝP) γίνεται αισθητός ως ένας οξύς, σαν ηλεκτρικό ρεύμα πόνος, μυρμήγκιασμα ή σα μούδιασμα που ταξιδεύει από τον αυχένα προς το χέρι ή από τη μέση προς το πόδι. Το μυρμήγκιασμα και το μούδιασμα στα δάχτυλα των ποδιών και των δακτύλων είναι επίσης κοινά σε άτομα με NP, χαρακτηριστικό περιφερικής νευροπάθειας. Ο πόνος είναι συνήθως το αποτέλεσμα ενός παγιδευμένου νεύρου (από τους περιβάλλοντες ιστούς) μέσα στο νωτιαίο μυελό της αυχενικής ή της οσφυϊκής μοίρας. Η δυστονία και οι αλλαγές στη στάση που σχετίζονται με τη NP μπορεί να προκαλέσουν πίεση στο νεύρο. 

• Πόνος κεντρικής αιτιολογίας

Ο πόνος κεντρική αιτιολογίας (10% των ασθενών με NP) έχει περίπλοκη παθοφυσιολογία και δεν είναι απόλυτα κατανοητός. Είναι δύσκολα εντοπίσιμος και παρουσιάζεται ως μια ακαθόριστη, συνεχής αμβλεία αίσθηση. Μπορεί να εμφανίζεται ως διαξιφιστικός πόνος, ως καυστικό ή ακόμα και σαν αίσθηση «φουσκώματος». Μερικές φορές αναφέρεται κοιλιακό άλγος, δύσπνοια ή αίσθημα έξαψης, επώδυνες αισθήσεις γύρω από το στόμα, τις περιοχές των γεννητικών οργάνων ή του ορθού ή ως πόνος σε όλο το σώμα. Μπορεί να επιδεινωθεί με το άγγιγμα, την κίνηση, αλλαγές στη θερμοκρασία ή ακόμα και τα συναισθήματα.

• Δυσκινητικός πόνος 

Ο δυσκινητικός πόνος μπορεί να περιγραφεί ως μια βαθιά αίσθηση πόνου. Μπορεί να συμβεί λόγω ακούσιων κινήσεων (δυσκινησία) που βιώνουν ορισμένα άτομα με ΝΡ, είτε πριν, είτε κατά τη διάρκεια ή ακόμα και μετά την κίνηση.

Λιγότερο συχνά είδη πόνου μπορεί να είναι:

• Μυϊκές κράμπες 

Οι μυϊκές κράμπες μπορεί να έχουν διάφορες αιτίες στη ΝΡ. Μπορεί να είναι επώδυνες και μπορεί να συμβούν οποιαδήποτε στιγμή, νύχτα ή μέρα. Το βράδυ μπορεί να προκαλέσουν πόνο στα πόδια και στους μύες της γάμπας, καθώς και ανησυχία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή του ύπνου.  Τα επεισόδια μυϊκής κράμπας συνήθως διαρκούν λιγότερο από 10 λεπτά, αν και το αίσθημα «τραβήγματος» μπορεί να παραμένει για αρκετές ώρες. 

• Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών 

Αυτό γίνεται αισθητό ως μια ακαταμάχητη επιθυμία ο ασθενής να κινήσει τα πόδια ενώ ξεκουράζεται. Εμφανίζεται συνήθως το βράδυ, την αρχή του ύπνου ή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τα συμπτώματα του συνδρόμου αυτού περιλαμβάνουν αίσθημα νυγμών, αίσθημα καύσου και πόνο. 

• Καυστικός πόνος στο στόμα (Burning mouth syndrome)

Μερικοί άνθρωποι με NP βιώνουν αίσθημα καύσου ή πόνο στο στόμα ή στην περιοχή της γνάθου. Αυτό μερικές φορές ονομάζεται «σύνδρομο καψίματος στο στόμα» και είναι ένα σπάνιο πρόβλημα που μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο της πάθησης. Το σύνδρομο καψίματος μπορεί να προκαλέσει αίσθηση ξηροστομίας και αίσθημα δίψας. Η ξηροστομία μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά τερηδόνας και ασθένειας των ούλων. Η ξηρότητα του στόματος μπορεί επίσης να προκληθεί από ορισμένα φάρμακα για το Πάρκινσον (ιδιαίτερα αντιχολινεργικά).

• Κρίση ακινησίας και πόνος

Αυτός ο τύπος πόνου μπορεί να εμφανιστεί στα προχωρημένα στάδια της NP. Προκαλείται από ακινητική κρίση, η οποία είναι μια σπάνια και μερικές φορές επικίνδυνη επιπλοκή της νόσου και αποτελεί ιατρικό επείγον. Μπορεί να προκληθεί σε απότομη παύση λήψης της αντιπαρκινσονικής φαρμακευτικής αγωγής ή κατά τη διάρκεια λοίμωξης.

Η ακινητική κρίση αφορά επιδείνωση των συμπτωμάτων της νόσου, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει σοβαρή ακαμψία, πλήρη απώλεια κίνησης, πυρετό και δυσκολία στην κατάποση. Τα άτομα που βιώνουν πόνο ακινητικής κρίσης λένε ότι αισθάνονται πόνο στους μύες και τις αρθρώσεις τους και ότι έχουν πονοκεφάλους ή ακόμα και πόνο σε ολόκληρο το σώμα.

• Κεφαλαλγίες

Οι πονοκέφαλοι μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε στάδιο της κατάστασής σας και μερικές φορές προκαλούνται από φάρμακα για το Πάρκινσον. Μπορεί επίσης να σχετίζονται με μυοσκελετικό (μυϊκό) πόνο στον αυχένα και στους ώμους.

Το λεπτομερές ιστορικό πόνου, η κλινική εξέταση και οι στοχευμένες παρακλινικές εξετάσεις (μαγνητική, ηλεκτρομυογράφημα κλπ) μας οδηγούν σε εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας. Η προσέγγιση ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή και επεκτείνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς σε νευρικούς αποκλεισμούς, αποκλεισμούς με ραδιοσυχνότητες και νευροτροποποίηση. 

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το Athens Pain Therapy 

Πηγές:

1. 1. Wu FHW, Cheung CW, Leung YY. Neuronavigation-Guided Percutaneous Rhizotomies to Trigeminal Neuralgia: A Systematic Review. Clin J Pain. Published online January 9, 2024. doi:10.1097/AJP.0000000000001191

• Parkinson’s Foundation- FACT SHEETS: Pain in Parkinson’s Disease, https://www.parkinson.org/library/fact-sheets/pain#:~:text=Many%20people%20with%20PD%20experience,problems%2C%20and%20even%20undergo%20surgery

1. Buhmann C, Kassubek J, Jost WH. Management of Pain in Parkinson’s Disease. J Parkinsons Dis. 2020;10(s1):S37-S48. doi: 10.3233/JPD-202069. PMID: 32568113; PMCID: PMC7592654.
2. Parkinson’s UK: https://www.parkinsons.org.uk/information-and-support/pain#:~:text=Musculoskeletal%20(muscle)%20pain,the%20body%20can%20be%20affected.

• Πόνος στα Νευρομυϊκά Νοσήματα

Ο πόνος είναι ένα κοινό πρόβλημα μεταξύ των ασθενών με Νευρομυϊκά Νοσήματα (ΝμΝ), καθώς οι μελέτες αναφέρουν σημαντικά υψηλά ποσοστά πόνου της τάξης του 73%. Ταυτόχρονα ο ένας στους τέσσερις αυτούς ασθενείς αναφέρει σοβαρό πόνο.

Υπάρχουν πολλές ομοιότητες, αλλά και ορισμένες σημαντικές διαφορές, μεταξύ των διαφορετικών NμΝ σχετικά με τη φύση και το εύρος του πόνου και τις επιπτώσεις του. Γενικώς έχει στοιχεία νευροπαθητικού χαρακτήρα. Μεταξύ των ασθενών με ΝμΝ, οι ασθενείς με πλάγια αμυοτροφική σκλήρυνση καθώς και οι ασθενείς που πάσχουν από μυοτονικές μυϊκές αναφέρουν συχνότερα πόνο.

Το πιο συχνό σημείο πόνου είναι η μέση (49%), ακολουθούμενη από τα κάτω άκρα (47%), τους ώμους (43%), τον αυχένα (40%), τους γλουτούς και την περιοχή των ισχίων (37%), τα άκρα πόδια (36%), τα χέρια (36%) και τις άκρες χείρες (35%). Οι ασθενείς αναφέρουν σημαντική δυσλειτουργία και πτώση του επιπέδου ζωής και επιβάρυνση της ψυχικής υγείας.

Στο Athens Pain Therapy προσφέρουμε ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας. Το λεπτομερές ιστορικό πόνου, η κλινική εξέταση και οι στοχευμένες παρακλινικές εξετάσεις (μαγνητική, ηλεκτρομυογράφημα κλπ) μας οδηγούν σε μια εξατομικευμένη προσέγγιση για τον κάθε ασθενή μας, η οποία ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή και επεκτείνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς σε νευρικούς αποκλεισμούς, αποκλεισμούς με ραδιοσυχνότητες και νευροτροποποίηση. 

Πηγές: 

1. Jensen MP, Abresch RT, Carter GT, McDonald CM. Chronic pain in persons with neuromuscular disease. Arch Phys Med Rehabil. 2005 Jun;86(6):1155-63. doi: 10.1016/j.apmr.2004.11.028. PMID: 15954054.
2. Miró J, Gertz KJ, Carter GT, Jensen MP. Chronic pain in neuromuscular disease: pain site and intensity differentially impacts function. Phys Med Rehabil Clin N Am. 2012 Nov;23(4):895-902. doi: 10.1016/j.pmr.2012.08.008. Epub 2012 Oct 17. PMID: 23137744; PMCID: PMC3670094.

• Παραισθητική Μηραλγία (Meralgia Paresthetica) 

Η Παραισθητική Μηραλγία είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μυρμήγκιασμα, μούδιασμα και πόνο σαν κάψιμο στην εξωτερική πλευρά του μηρού. Η διαταραχή εμφανίζεται όταν το έξω μηροδερματικό νεύρο έχει υποστεί βλάβη λόγω τραυματισμού, χειρουργικής επέμβασης ή συμπίεσης (πχ σε ασθενείς που φορούν πολύ στενά παντελόνια, πολύ σφιχτή ζώνη ή σε ασθενείς αυξημένου βάρους).

Το έξω μηροδερματικό νεύρο (lateral femoral cutaneous nerve- LFCN) είναι ένα αισθητικό νεύρο του μηρού και η βλάβη του μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό πόνο και μείωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς. Ενώ η πλειοψηφία των περιπτώσεων βελτιώνεται φορώντας πιο χαλαρά ρούχα και χάνοντας βάρος, αρκετές περιπτώσεις μπορεί να είναι εμμένουσες και να απαιτείται στοχευμένη θεραπεία.

Στο Athens Pain Therapy προσφέρουμε ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας. Το λεπτομερές ιστορικό πόνου, η κλινική εξέταση και οι στοχευμένες παρακλινικές εξετάσεις (μαγνητική, ηλεκτρομυογράφημα κλπ) μας οδηγούν σε εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας, το οποίο βασίζεται στο βιο-ψυχο-κοινωνικό. Η προσέγγιση ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή και επεκτείνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς σε νευρικό αποκλεισμό του νεύρου και παλμικές ραδιοσυχνότητες. 

1. Meralgia Paresthetica, National Institute of Neurological Disorders and Stroke,

https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/meralgia-paresthetica#:~:text=What%20is%20meralgia%20paresthetica%3F,as%20it%20exits%20the%20pelvis.

• Πόνος μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο

Ο πόνος μετά το εγκεφαλικό είναι ένα κοινό σύμπτωμα που μπορεί εύκολα να παραβλεφθεί λόγω των μεταβλητών χαρακτηριστικών του, των ταυτόχρονων συννοσηροτήτων του ασθενούς ή των βλαβών στη γνωστική και επικοινωνιακή λειτουργία. Η ύπαρξη πόνου μειώνει σημαντικά τη λειτουργικότητα του ατόμου και έχει αρνητική επίδραση στην ανάρρωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών μετά το εγκεφαλικό.

Όπως συμβαίνει με πολλά άλλα σύνδρομα χρόνιου πόνου, ο πόνος μετά το εγκεφαλικό είναι συχνά ανθεκτικός ή ανταποκρίνεται ατελώς στη φαρμακευτική αγωγή και σε άλλες θεραπείες. Υποστηρίζεται ότι το 10.6% όλων των ασθενών με ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια εμφανίζουν κάποιο είδος χρόνιου πόνου που οφείλεται στο εγκεφαλικό. 

Τα είδη πόνου μετά το εγκεφαλικό μπορεί να είναι:

• κεντρικός πόνος μετά το εγκεφαλικό (Central Post Stroke Pain – 2.7%) αποτελεί τη πιο συχνή διάγνωση, 
• περιφερικός νευροπαθητικός πόνος (1.5%)
• πόνος λόγω σπαστικότητας (1.3%)  
• πονοκέφαλος
• πόνος της άρθρωσης του ώμου

Σημαντικό είναι ότι περίπου ένας στους 200 ασθενείς μπορεί να πάσχει από περισσότερα από ένα σύνδρομα πόνου (0.6%). Επιπλέον οι ασθενείς μπορεί να πάσχουν από Σύνδρομο Σύνθετου Περιοχικού Πόνου (Complex Regional Pain Syndrome, CRPS). Τα σύνδρομα πόνου μετά από εγκεφαλικό είναι κατά κάποιο τρόπο μοναδικά για κάθε ασθενή και συχνά αντιμετωπίζονται ανεπαρκώς. 

Στο Athens Pain Therapy μετά από λήψη λεπτομερούς ιστορικού, προσεκτική κλινική εξέταση και διενέργεια στοχευμένων παρακλινικών εξετάσεων προσφέρουμε ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή μας, το οποίο βασίζεται στο βιο-ψυχο-κοινωνικό. Η προσέγγιση ξεκινάει με φαρμακευτική αγωγή και επεκτείνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς σε νευρικούς ή συμπαθητικούς αποκλεισμούς ή νευροτροποποίηση.

1. O’Donnell MJ, Diener HC, Sacco RL, et al. Chronic pain syndromes after ischemic stroke: PRoFESS trial. Stroke. 2013;44(5):1238-1243. doi:10.1161/STROKEAHA.111.671008

1. Treister AK, Hatch MN, Cramer SC, Chang EY. Demystifying Poststroke Pain: From Etiology to Treatment. PM R. 2017 Jan;9(1):63-75. doi: 10.1016/j.pmrj.2016.05.015. Epub 2016 Jun 16. PMID: 27317916; PMCID: PMC5161714.

Plecash, A.R., Chebini, A., Ip, A. et al. Updates in the Treatment of Post-Stroke Pain. Curr Neurol Neurosci Rep 19, 86 (2019). https://doi.org/10.1007/s11910-019-1003-2

• Πόνος από ισχαιμία άκρων μη χειρουργίσιμη (ισχαιμική νευροπάθεια)

Ο πόνος από ισχαιμία άκρων σε περιπτώσεις ισχαιμικής νευροπάθειας που δεν επιδέχεται χειρουργική παρέμβαση είναι ιδιαίτερα δύσκολος στη διαχείριση. Αυτή η κατάσταση προκύπτει όταν υπάρχει σοβαρή στένωση ή απόφραξη των αρτηριών που τροφοδοτούν τα άκρα με αίμα, αλλά οι χειρουργικές επεμβάσεις (όπως αγγειοπλαστική ή παράκαμψη) δεν είναι εφικτές λόγω της έκτασης της βλάβης ή άλλων ιατρικών παραγόντων.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο πόνος είναι συνήθως συνεχής και έντονος, ακόμα και κατά την ανάπαυση, και επιδεινώνεται τη νύχτα λόγω της μειωμένης ροής αίματος όταν τα άκρα βρίσκονται σε επίπεδη θέση. Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν αίσθηση καψίματος, κρύου ή και μουδιάσματος στα προσβεβλημένα άκρα, ενώ μπορεί να παρουσιαστούν δερματικές αλλοιώσεις ή πληγές που αργούν να επουλωθούν λόγω της ανεπαρκούς αιμάτωσης.

Εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή, προτείνονται θεραπευτικές παρεμβάσεις όπως συμπαθεκτομή (lumbar sympathectomy) ή νευροτροποποίηση νωτιαίου μυελού. 

Πηγές: 

Laoire ÁN, Murtagh FEM. Systematic review of pharmacological therapies for the management of ischaemic pain in patients with non-reconstructable critical limb ischaemia. BMJ Support Palliat Care. 2018 Dec;8(4):400-410. doi: 10.1136/bmjspcare-2017-001359. Epub 2017 Aug 23. PMID: 28835456; PMCID: PMC6287571.

• Νευροπαθητικός Πόνος από άλλες αιτίες: Μυϊκές Δυστροφίες- μυασθένεια , Σύνδρομο Ανήσυχων ποδιών, , Μετατραυματικός πόνος νωτιαίου μυελού/ εγκεφάλου, 

Ο νευροπαθητικός πόνος μπορεί να προκύψει από διάφορες καταστάσεις, όπως μυϊκές δυστροφίες, μυασθένεια, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, και μετατραυματικό πόνο μετά από βλάβες στον νωτιαίο μυελό ή τον εγκέφαλο. 

1. Μυϊκές Δυστροφίες και Μυασθένεια

Οι μυϊκές δυστροφίες είναι γενετικές διαταραχές που προκαλούν σταδιακή αδυναμία των μυών. Ο νευροπαθητικός πόνος συνδέεται κυρίως με τη σταδιακή εκφύλιση των νευρικών ινών και την ανικανότητα των μυών να λειτουργούν σωστά. Στη μυασθένεια, που είναι αυτοάνοση διαταραχή, η μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων στις μυικές ομάδες μειώνεται, προκαλώντας μυϊκή αδυναμία. Παρόλο που ο πόνος δεν είναι τόσο συχνός, μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα της παρατεταμένης κόπωσης των μυών.

2. Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (Restless Legs Syndrome)

Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών χαρακτηρίζεται από μια ακατάπαυστη ανάγκη για κίνηση των ποδιών, κυρίως κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης. Αν και ο πόνος δεν είναι πάντοτε έντονος, οι ασθενείς συχνά περιγράφουν μια αίσθηση καψίματος ή σφιξίματος που μπορεί να είναι εξουθενωτική. 

3. Μετατραυματικός Πόνος από Βλάβες στον Νωτιαίο Μυελό ή τον Εγκέφαλο

Ο μετατραυματικός νευροπαθητικός πόνος μπορεί να εμφανιστεί μετά από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού ή του εγκεφάλου. Αυτές οι βλάβες οδηγούν σε υπερδιέγερση ή δυσλειτουργία των νεύρων που συνεχίζουν να στέλνουν σήματα πόνου, ακόμα και αν δεν υπάρχει ενεργή βλάβη των ιστών. Συχνά, ο πόνος αυτός είναι χρόνιος και μπορεί να συνοδεύεται από άλλες νευρολογικές εκδηλώσεις, όπως σπασμούς ή μειωμένη κινητικότητα.

Deng Y, Luo L, Hu Y, Fang K, Liu J. Clinical practice guidelines for the management of neuropathic pain: a systematic review. BMC Anesthesiol. 2016 Feb 18;16:12. doi: 10.1186/s12871-015-0150-5. PMID: 26892406; PMCID: PMC4759966.

Hagen EM, Rekand T. Management of Neuropathic Pain Associated with Spinal Cord Injury. Pain Ther. 2015 Jun;4(1):51-65. doi: 10.1007/s40122-015-0033-y. Epub 2015 Mar 6. PMID: 25744501; PMCID: PMC4470971.

Loh E, Mirkowski M, Agudelo AR, et al. The CanPain SCI clinical practice guidelines for rehabilitation management of neuropathic pain after spinal cord injury: 2021 update. Spinal Cord. 2022;60(6):548-566. doi:10.1038/s41393-021-00744-z

• Νευροπαθητικός πόνος από κατάχρηση αλκοόλ/ HIV/ Μεταβολικά Νοσήματα/ τοξίνες (πχ χημειοθεραπευτικά φάρμακα)

Ο νευροπαθητικός πόνος μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες, όπως οι παρακάτω:

1. Κατάχρηση Αλκοόλ: Η αλκοολική νευροπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε νευροπαθητικό πόνο, ο οποίος συχνά περιγράφεται ως κάψιμο, τσούξιμο ή ηλεκτρικές εκκενώσεις. Η ζημιά στα περιφερικά νεύρα λόγω της τοξικότητας του αλκοόλ επηρεάζει την ικανότητα του νευρικού συστήματος να στέλνει κανονικά σήματα πόνου.

2. HIV- AIDS: Οι ασθενείς με HIV μπορεί να αναπτύξουν νευροπάθεια που σχετίζεται με τη λοίμωξη ή τη θεραπεία τους. Ο νευροπαθητικός πόνος μπορεί να είναι αποτέλεσμα άμεσης βλάβης στους νευρώνες ή από παρενέργειες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του ιού.

3. Μεταβολικά Νοσήματα: Παθήσεις όπως ο διαβήτης μπορούν να προκαλέσουν διαβητική νευροπάθεια, η οποία συνοδεύεται συχνά από νευροπαθητικό πόνο. Άλλες μεταβολικές ανωμαλίες, όπως ανεπάρκειες βιταμινών, μπορούν επίσης να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα.

4. Τοξίνες (π.χ. Χημειοθεραπευτικά Φάρμακα): Ορισμένα φάρμακα χημειοθεραπείας προκαλούν νευροπάθεια, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει νευροπαθητικό πόνο. Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν δυσάρεστες αισθήσεις, όπως μυρμήγκιασμα, τσούξιμο και πόνο.

Η διαχείριση του νευροπαθητικού πόνου περιλαμβάνει τη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας, καθώς και τη χρήση φαρμάκων όπως αναλγητικά, αντιεπιληπτικά και αντικαταθλιπτικά, που έχουν αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου.

Deng Y, Luo L, Hu Y, Fang K, Liu J. Clinical practice guidelines for the management of neuropathic pain: a systematic review. BMC Anesthesiol. 2016 Feb 18;16:12. doi: 10.1186/s12871-015-0150-5. PMID: 26892406; PMCID: PMC4759966.