Σπάνια Σύνδρομα Πόνου

Πόνος αυτοάνοσων νοσημάτων 

• Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ)

• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος  (ΣΕΛ)

• Σύνδρομο Sjogren 

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα που προσβάλλει κυρίως τις αρθρώσεις, προκαλώντας πόνο, δυσκαμψία και φλεγμονή. Ο πόνος που συνοδεύει τη ΡΑ είναι κεντρικό σύμπτωμα και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται και εξελίσσεται έχει ποικίλες πτυχές:

 Πόνος στις αρθρώσεις

– Ο πόνος είναι αποτέλεσμα της φλεγμονής του αρθρικού υμένα (η μεμβράνη που περιβάλλει τις αρθρώσεις), ο οποίος διογκώνεται και παράγει υπερβολικό υγρό, προκαλώντας έντονη πίεση και ερεθισμό.

– Οι αρθρώσεις μπορεί να πονάνε, να διογκώνονται και να θερμαίνονται, ιδίως το πρωί, φαινόμενο γνωστό ως πρωινή δυσκαμψία.

– Ο πόνος είναι συχνά συμμετρικός, επηρεάζοντας αντίστοιχες αρθρώσεις και στις δύο πλευρές του σώματος (π.χ. και στους δύο καρπούς ή γόνατα).

Χρόνιος φλεγμονώδης πόνος

– Η φλεγμονή είναι συνεχής και μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του αρθρικού χόνδρου και των οστών εάν η ΡΑ δεν ελεγχθεί έγκαιρα. Αυτή η καταστροφή μπορεί να αυξήσει την ένταση του πόνου με το πέρασμα του χρόνου.

– Η προοδευτική φθορά οδηγεί σε μόνιμη δυσκαμψία και παραμόρφωση των αρθρώσεων, επιδεινώνοντας περαιτέρω τον πόνο.

Μυϊκός πόνος

– Οι μύες γύρω από τις φλεγμονώδεις αρθρώσεις μπορεί να επηρεαστούν λόγω ακινησίας ή μειωμένης κίνησης, προκαλώντας μυαλγίες.

Νευροπαθητικός πόνος

– Σε προχωρημένα στάδια, μπορεί να εμφανιστεί συμπίεση νεύρων λόγω της παραμόρφωσης των αρθρώσεων, προκαλώντας νευροπαθητικό πόνο. Αυτός ο πόνος μπορεί να περιλαμβάνει κάψιμο, μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα στα άκρα.

Κόπωση και ψυχολογική επιβάρυνση

– Η χρόνια φύση της ΡΑ συχνά συνοδεύεται από γενικευμένη κόπωση και ψυχολογική δυσφορία, οι οποίες μπορούν να ενισχύσουν την αντίληψη του πόνου.

Η αντιμετώπιση του πόνου στη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα επικεντρώνεται στη μείωση της φλεγμονής και στην πρόληψη των καταστροφικών αλλαγών στις αρθρώσεις. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει φάρμακα όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), τα κορτικοστεροειδή και τα τροποποιητικά της νόσου αντιρρευματικά φάρμακα (DMARDs). Νεότεροι βιολογικοί παράγοντες στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα πιο συγκεκριμένα. Η φυσικοθεραπεία βοηθά σημαντικά στην ενίσχυση των μυών και στη διατήρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων, ενώ η ψυχολογική υποστήριξη και η αντιμετώπιση του άγχους και της κατάθλιψης βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση του πόνου. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο πόνος στη ρευματοειδή αρθρίτιδα απαιτεί μια ολιστική και πολυδιάστατη προσέγγιση για να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Ορισμένα άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ), το σύνδρομο Sjogren και άλλα, συνδέονται συχνά με χρόνιο πόνο που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ο ΣΕΛ είναι μια αυτοάνοση νόσος που προσβάλλει πολλά όργανα και ιστούς. Ο πόνος συχνά εκδηλώνεται ως αρθραλγίες με ή χωρίς φλεγμονή, μυαλγίες, νευροπαθητικό πόνο και κόπωση που μπορεί να ενισχύσει την αντίληψη του πόνου. Οι ασθενείς με σύνδρομο Sjogren, εκτός από ξηρότητα των ματιών και του στόματος συχνά συνοδεύεται και από χρόνιο πόνο στις αρθρώσεις (αρθραλγίες) και τους μύες και νευροπάθεια. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν πόνο διάχυτος και γενικευμένο.

Ο πόνος στα αυτοάνοσα νοσήματα είναι συνήθως πολύπλοκος και πολυπαραγοντικός. Αντιμετωπίζεται με ένα συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής (αντιφλεγμονώδη, ανοσοκατασταλτικά, αναλγητικά), φυσικοθεραπειών και μερικές φορές ελάχιστα παρεμβατικών τεχνικών (π.χ. με νευροδιέγερση ή άλλες μεθόδους νευροτροποποίησης).

Κληρονομικές Νευροπάθειες

Επηρεάζουν συνήθως το περιφερικό νευρικό σύστημα και ο πόνος εμφανίζεται ως νευροπαθητικός πόνος, ειδικά στα χέρια και τα πόδια. Οι γενετικές αιτίες της νευροπάθειας μπορεί να προκαλούν προοδευτική αδυναμία και δυσκολία στη βάδιση, γεγονός που επιδεινώνει τον πόνο. Η νόσος Charcot-Marie-Tooth (CMT) είναι η συχνότερη κληρονομική νευρολογική πάθηση με συχνότητα 17-40/100,000. Ταξινομείται στον απομυελινωτικό, αξονικό και μεικτό τύπο και κληρονομείται με επικρατητικό, υπολειπόμενο και φυλοσύνδετο τύπο. Τα κύρια χαρακτηριστικά της πάθησης είναι η αδυναμία των περιφερικών μυών των κάτω άκρων με τη χαρακτηριστική παραμόρφωση του άκρου ποδός (pes cavus), περιφερική αδυναμία των μυών των άνω άκρων και σε μικρότερο βαθμό αισθητικές διαταραχές.